Bir yanlışlık yok 2023’ü atlamadım. Bu yeni senede yapacağımız seçimlerle 2024’e yenilenerek girebiliriz. Hücrelerimizin %98’i hemen hemen bir yılda yenileniyor yani 2024’e bambaşka biri olarak merhaba demek hayal değil gerçek. Şarkıdaki gibi kendime yeni bir ben lazım diyorsanız. Stresinizi yönetmek, organlarınıza iyi bakmak, fiziksel değişiklikler yaratmak istiyorsanız, amacım hep beraber başarmamıza yardım etmek. Tabi değiştiremeyeceğimiz bir %2 var. Gözümüz deki iris tabakası da bu değiştirilemeyenlerin içinde hatta parmak izimiz gibi benzersiz ve son bir kaç yıldır özel fotoğrafçılığı da yapılıyor. Bu konuyla ilgili bir film izlemek isterseniz 2014 yapımı „I Origins“i tavsiye ederim.
Bizim konumuz değiştirebileceklerimiz olduğuna göre nereden başlamalı dersek önce anlamalı, beynimizi ikna etmeliyiz. Ailelerimizden miras genlerimiz, değişmez bildiğimiz DNA’mız varken nasıl olur da bir sene içinde yepyeni biri olabilirizin yanıtı epigenetik. Genlerimizin dizilimi değişmez ama genlerin üzerinde onları kontrol eden epigenomlarımız var. Her bir genin otuzbeşbin farklı ifadesi var ve hangi ifadenin aktif olacağına karar veren bu epigenomlar. Biz genlerimizi değiştiremiyoruz ama genlerimizin hangi ifadesinin olacağını belirleyen epigenomları değiştirebiliyoruz. Üstelik bu kanser hastalığına neden olan genler için bile geçerli. Belirli yatkınlıklarımız var ama aslında kendi kendimizin kumandasıyız. Yine de yönetmek çok kolay olmayabiliyor çünkü sadece %5 bilinçli seçimler yapıyoruz. %95 bilinçaltımız bizi yönetiyor ve yasak koyduğumuzda, bilinçaltı üstünlüğünü ispatlamak için bizi bıktırana kadar o yasakladığımız şeyi yapmak istiyor. Ayurveda bu noktada yasaklarla değil, farkındalığımızı yükselterek sağlıklı seçimler yapmamızı sağlıyor.
Kısaca bedenlerimiz sabit birer yapıtaşı değil, her an yaptığımız seçimlerle değişmektedirler. Uyguladığımız günlük rutinlerle sadece iki saat içinde bile epigenomları değiştirebiliyoruz. Bu sebeple günlük rutinlerle başlamak hem çok etkili, hem de sürdürülebilir ve başlamak için çok kolay. Günlük rutinler bedenin dengelenmesini, biyolojik ritmin düzenlenmesini, sindirim sisteminin verimli çalışmasını, zihinsel disiplin, iç huzur ve özsaygı geliştirilmesini destekler.
Uyku: Güne güzel bir başlangıç için bir gece önceden kaliteli uyku çok önemli çünkü uykuda hem bedenimiz, hem de zihnimiz yenileniyor. Bu sebeple stres yönetiminin en önemli ayaklarından biri de uykudur. Bir sonraki ay köşemde uykusuzluk için önerileri yazacağım.
Yüz yıkama: Hepimiz yüzümüzü yıkıyoruz ama nasıl? Sabahları yüzünüzü soğuk suyla ve gözleriniz açık yıkamaya bir kaç kere denedikten sonra vazgeçemiyorsunuz. Bir anda canlanıyorsunuz. Hint tıbbı ve yaşam sanatı Ayurveda’ya göre ateş elementi gözlerle bağlantılıdır. Soğuk suyla gözler açıkken yıkamak bu yüzden çok iyi gelir. Bizimde „gözlerinden ateş çıkmak“ diye deyimimiz vardır, böyle sinirli anlarımızda da yine aynı şekilde yıkayabiliriz. Bedenimizdeki ateş elementi dengelenir ve daha kolay sakinleşiriz.
Dil sıyırma: Arınma ağızdan başlar. Ağzımızdan girenler kadar ağzımızdan çıkanlar da önemlidir. Bu hem sözlerimiz, hem de toksin tabakası için geçerlidir. Uyandığınızda hiçbir şey yiyip, içmeden dilinize bakarsanız üzerinde birikmiş beyaz toksin tabakasını görürsünüz. Bu tabakayı sıyırmadan bir şey içip yediğinizde hop bu toksinler tekrar mideye gider ama tercihen bakır bir dil sıyırıcıyla sıyırırsanız, gece boyunca biriken bu toksin tabakasından arınırsınız. Üstelik dil sıyırıcı yoksa metal bir kaşığın tersiyle de kolayca yapabilirsiniz. Bir tek diş fırçasıyla yapmamalı çünkü o zaman sıyrılmıyor, tam tersi dağılıyor. Bu uygulama aynı zamanda gün içinde yediklerinizin tadını daha iyi almanızı ve atıştırma isteğinin azalmasını da sağlar. Dilinizi sıyırırken öğürme refleksi geliyorsa bu da bizi iyileştiren, onaran vagus sinirini uyardığı için ek fayda sağlar ama çok da rahatsız hissetmemeli.
Yağ çalkalama: Özellikle diş ve diş eti problemleriniz varsa her sabah bir şey yiyip içmeden ağzınızda beş dakika boyunca çalkalayacağınız yağ faydalı olacaktır. Kışın susam yağı, yazın Hindistan cevizi yağı veya hangisini daha çok severseniz tercih edebilirsiniz. Ağzınızda çalkaladıktan sonra yutmadan, tükürip, sonra da dişinizi fırçalayabilirsiniz. Susam yağı tercih ederseniz, kandaki toksinleri kendine bağlar, hindistan cevizi ise içeriğinde anne sütünde de bulunan lorik asit barındırır ve tamamı vücutta metabolize olur.
Neti pot: burun tıkanıklığını açmak, alerjik bünyeleri rahatlatmak için basit ama mucize etkili bir alet. Özellikle kış aylarında ve hastalıklarda burun tıkanıklığı nefes almamızı engeller çaresi ise burun damlası yerine neti pot ve nasya yağı olursa kendimize zarar vermeden çözmüş oluruz. Tıp okullarında öğretilen birinci kural önce zarar verme’dir.
Nasya yağı: Farklı versiyonları olsa da en basiti sadece soğuk susam bir susam yağıyla burun deliklerinin nemlendirilmesidir. Bunu sabah akşam ya da evden çıkarken uygulayabilirsiniz. Burnunuzun koruyuculuğunu arttırır ve daha rahat nefes almanızı sağlar.
Tuvalet alışkanlığı: Her gün konforlu bir dışkı tahliyesi sağlık göstergesidir. Tuvalette beş dakikadan uzun kalmamak, bittikten sonra rahatlama hissi, öncesinde kahve ya da yürüyüş gibi bir uyarana ihtiyaç duymama ve kahverengi muz şekli konforlu bir dışkının göstergeleridir. Kabız tanısı konanların %60’ının her gün tuvalete çıktığını unutmadan, bu konforlu tanımına dikkat edebiliriz.
Ilık (limonlu) su: Sabah ilk midenize giden mümkünse limonlu ılık su dokunuyorsa sadece ılık su olursa sindirim mekanizmalarını harekete geçirir ve zinde tutar. Limon, enerjiyi yükseltir ayrıca anti-kanserojen, anti-mikrobiyal, anti-oksidan ve karaciğer koruyucudur. Ilıktan kastım oda sıcaklığı değil de yarısı kaynar, yarısı oda sıcaklığında suyun karışımıdır.
Kahve: Sabah uyanır uyanmaz bir saat içerisinde kahve içmek sizi bir anda ayıltacağından, gün içerisinde de daha sinirli ve stresli olmanıza neden olur. Bir saat bekledikten sonra içmek ve iki bardaktan fazla tüketiyorsanız içerisine kakule eklemek böbreküstü bezlerinizi korur.
Stres yönetimi: Nefes egzersizleri ve meditasyon stres yönetimi için en önemli tekniklerdendir. Sadece stres anında yapmaktansa düzenli olarak uygulandığında stres anında devreye giren ilkel beynimiz amigdalanın strese karşı yanıtını düzenler. Mindfulness, farkındalık egzersizlerindeki amacımız beynimizin sağ tarafındaki parasempatik sinir sistemini aktive etmektir çünkü bizi şifalandıran, hormon salınımını dengeleyen, melatonin hormonunu salgılayan hep parasempatik sinir sistemidir. Ana siniri Vagus’tur. Beyin sapından çıkar ve omurgamız hizasında devam eder ve sindirim sistemimize bir ağaç kökleri gibi sinir uçlarını bırakır. Vagusu uyarmak bütünsel sağlığımızın temellerinden biridir.
Hareket: Hareket etmenin kanserin hem önlenmesinde, hem kanserle savaşırken, hem de kanseri atlattıktan sonra olumlu etkilerini kanıtlayan bir çok bilimsel araştırma mevcuttur. Hareket sadece kanser değil pek çok hastalıktan bizi korur ve zinde olmamızı sağlar. Doktor Suhas Kshirsagar’ın sözüyle “hareketsiz yaşam bedenimize en kötü uyuşturucu kadar zarar verir” önemini vurgulamak isterim. En azından iç organ yağlanmasını önlemek için her saat masanın başından kalkıp birkaç adım atılabilir. Her hareket bir fırsat, her ısırık bir seçimdir.
Kahvaltı: Ediyorsanız mümkünse 9’dan önce etmeniz tavsiye edilir.
Öğlen yemeği: 10:00 ila 14:00 arasında güneşin en tepede olduğu saatlerde hazım ateşimiz de en canlıdır. Günün en büyük öğününü bu saatlerde yemek önerilir.
Akşam yemeği: 20:00’den önce bitirmeli ve sonrasında bir leblebi tanesi bile yersek safra salgılanır. Tabi ki istisnalar olacaktır. Takıntı haline getirmek strese neden olacağından asla demek yerine %80 dikkat ederek, %20 ise esneterek yaşamaya özen gösterilebilir.
Ayurveda da çok kapsamlı ve farklı rutinler bulunmakta, günümüz şartlarında bunların hepsini uygulamak mümkün olmaz. Kolayca hayatınıza ekleyebileceğiniz bir veya bir kaç rutinle başlayıp, düzene oturttuktan sonra bir veya bir kaç daha ekleyerek devam etmek sürdürülebilir olması için çok önemli. Burada paylaşacağım rutinler başlamak için en uygunları, daha fazlasını öğrenmek veya uygulamalarla ilgili sorular için her zaman benimle iletişime geçebilirsiniz.
